Krajowa Rada Spółdzielcza przygotowuje zestaw Programowych Tez przed każdym Kongresem Spółdzielczości, aby nakreślić tematy dyskusji o stanie spółdzielczości w Polsce i ułatwić formowanie wspólnego stanowiska w postaci Programowej Uchwały. Tezy, przedstawiono początkowo w czerwcu 2023 roku i rozwijano przez delegatów na przedkongresowych spotkaniach branżowych. Publikacja dotyczy ostatecznych tez zamieszczonych w styczniu 2024 roku w czasopiśmie „Tęcza Polska”.

Podkreślają one historyczną rolę spółdzielczości jako reakcji na liberalizm w XIX wieku, z naciskiem na zasady roczdelskie, które zostały uwzględnione w międzynarodowych dokumentach i prawach niektórych krajów. Istotne jest także wskazanie na znaczący wkład polskich spółdzielców w rozwój ruchu spółdzielczego, mimo trudniejszych warunków, z wyraźnym odniesieniem do ich roli w okresie II Rzeczypospolitej.

Dokument zwraca również uwagę na wyzwania współczesnej spółdzielczości, w tym nieuczciwe przejęcia i presję na przekształcanie spółdzielni w inne formy prawne, co często prowadzi do osłabienia ich potencjału. Wskazuje na konieczność aktywnego zaangażowania spółdzielców w ochronę i rozwój spółdzielczości, zwłaszcza w obliczu niekorzystnych warunków zewnętrznych.

Poruszane są również kwestie prawne i postawy spółdzielców, które wpływają na procesy likwidacji i zmiany działalności niektórych spółdzielni. Podkreśla potrzebę ponownego zdefiniowania roli różnych organów spółdzielczych oraz wprowadzenia zmian w prawie, które mogą wspierać współpracę spółdzielczą, na wzór innych krajów. Dokument odnosi się do globalnych wydarzeń, takich jak kryzys finansowy i pandemia COVID-19, wskazując na spółdzielczość jako kluczowy element w budowaniu społeczeństwa obywatelskiego i rozwoju gospodarczym w nowych realiach globalnej ekonomii.

Tezy podkreślały, że rozwój bankowości spółdzielczej jest ograniczany przez rozdrobnienie strukturalne i restrykcyjne normy regulatora. Zalecano budowanie długoterminowych więzi z klientami poprzez oferowanie zaawansowanych usług finansowych. Poruszono problem nadmiernej regulacji ze strony państwa, wpływającej na spółdzielczość finansową, w tym banki i SKOK-i, wzywając do bardziej równego traktowania przez organy nadzorcze.

W kontekście spółdzielni europejskich, sugerowano analizę i ewentualną nowelizację istniejącej ustawy. Dla handlu spółdzielczego istotne wydawało się uporządkowanie i integracja rozdrobionej struktury producenckiej. Podniesiono również problem niewystarczającego zaangażowania nauczycieli w działalność spółdzielni uczniowskich, proponując uchwalenie nowej ustawy w tym zakresie. Rozważano zwrócenie się do samorządu studenckiego w celu promowania powstawania spółdzielni młodych pracowników naukowych. Wśród tez znalazł się też akcent na nowoczesne technologie w spółdzielniach, w tym bankowości i produkcji mleczarskiej, oraz zachęta do korzystania z funduszy unijnych na te cele.

Podkreślono znaczenie współpracy między różnymi typami spółdzielni, aby wzmocnić ich potencjał ekonomiczny i społeczny. Wskazano na potrzebę zmian systemowych, wprowadzenia preferencji podatkowych i ułatwień prawnych, aby wspierać spółdzielczość i jej rozwój.

Całość tez była skoncentrowana na zidentyfikowaniu kluczowych wyzwań i proponowaniu kierunków działań, które mogłyby wzmocnić pozycję i efektywność spółdzielczości w Polsce. Narodowa Rada Spółdzielcza wyrażała gotowość do podejmowania inicjatyw w tych obszarach, aby służyć jako „katalizator synergii” w sektorze.

Zachęcamy do lektury calości: https://krs.org.pl/tecza-polska