Zarówno klastry energii, jak i pozostałe społeczności energetyczne zostały wprowadzone do polskiego porządku prawnego celem implementacji przepisów stanowionych na poziomie UE. W związku z tym, aby lepiej zrozumieć charakter oraz cele funkcjonowania klastrów energii, należy zweryfikować główne założenia polityki klimatyczno-energetycznej UE, przyjętej dn. 11.12.2019 r. pod nazwą Europejskiego Zielonego Ładu (European Green Deal).

Fundamentalnym celem Europejskiego Zielonego Ładu jest przeciwdziałanie globalnym zmianom klimatycznym, co wyrażone jest w deklaracjach politycznych dotyczących:

⦁ Osiągnięcia zerowego poziomu emisji gazów cieplarnianych netto w 2050 r.;
⦁ Osiągnięcie stanu oddzielenia wzrostu gospodarczego od procesu zużywania zasobów;
⦁ Osiągnięcie stanu, w którym żadna osoba ani region nie pozostaną w tyle z uwagi na transformację gospodarki

Ponadto celami Europejskiego Zielonego Ładu są: bardziej efektywne wykorzystanie zasobów, dzięki przejściu na czystą gospodarkę o obiegu zamkniętym, a także przeciwdziałanie utracie różnorodności biologicznej i zmniejszeniu poziomu zanieczyszczeń.

Osiągnięcie wyżej wymienionych celów ma zostać uzyskane za sprawą: inwestycji w technologie przyjazne dla środowiska; wspieranie innowacji przemysłowych; wprowadzenie czystszych, tańszych i zdrowszych form transportu prywatnego i publicznego; obniżenie emisyjności sektora energii; zapewnienie większej efektywności energetycznej budynków; współpracy z partnerami międzynarodowymi w celu poprawy światowych norm środowiskowych.

Na podstawie komunikatu „Czysta planeta dla wszystkich” KE określiła siedem celów strategicznych, których realizacja ma być wspierana na poziomie rozwiązań legislacyjnych promowanych przez UE, a także za sprawą priorytetyzacji w Funduszach Europejskich. Celami strategicznymi Europejskiego Zielonego Ładu są: efektywność energetyczna; odnawialne źródła energii; czysta mobilność; konkurencyjny przemysł i gospodarka o obiegu zamkniętym; rozwój infrastruktury; rozwój biogospodarki i pochłaniaczy CO2; wychwytywanie i składowanie CO2.

W świetle wyżej przedstawionych założeń polityki klimatyczno-energetycznej UE, należy analizować założenia europejskiego regulatora w zakresie charakteru i celów funkcjonowania Społeczności Energetycznych, w tym zaliczanych do nich klastrów energii. Kluczowymi aktami prawnymi w omawianym zakresie są wchodzące w skład pakietu „Czysta energia dla wszystkich Europejczyków” dyrektywa 2019/944, a także dyrektywa RED II.

Z kronikarskiego obowiązku, należy wspomnieć, że w Dyrektywie 2019/944 wspomniana została instytucja „Obywatelskiej Społeczności Energetycznej”. Niemniej, nie była ona dalej rozwijana i najprawdopodobniej, europejski legislator miał na myśli instytucje, którym została poświęcona dyrektywa RED II. Wprowadziła ona reżim prawny tzw. „Społeczności Energetyczne działającej w zakresie energii ze źródeł odnawialnych”. Głównym przedmiotem ich działalności powinny być „projekty dotyczące energii odnawialnej”. W szczególności oznacza to: produkcje, zużywanie, magazynowanie, sprzedaż, dystrybucje a także podział energii elektrycznej wyprodukowanej z OZE, będących własnością członków Społeczności Energetycznej. Podstawowym celem organizacji zamiast przynoszenia zysków, jest przynoszenie korzyści środowiskowych, ekonomicznych lub społecznych. Beneficjentami zysków powinni być członkowie klastra.

W zakresie możliwości członkostwa, uczestnictwo w Społeczności Energetycznej powinno opierać się na otwartym i dobrowolnym uczestnictwie według dokładnych regulacji, wskazanych w prawie krajowym. Członkami Społeczności Energetycznej mogą być osoby fizyczne, małe i średnie przedsiębiorstwa, ale także jednostki samorządu terytorialnego. Partner wchodzący w skład Społeczności Energetycznej działającej w zakresie energii ze źródeł odnawialnych utrzymuje możliwość zawarcia umów z wybranym dostawcą energii elektrycznej, innym niż Społeczność. W kontekście pozycji prawnej Społeczności Energetycznej w krajowym reżimie prawnym, kluczowe są: możliwość działania we własnym imieniu, samodzielnie wykonywanie praw i podleganie obowiązkom. W celu prowadzenia działalności polegającej na obrocie i dystrybucji energią elektryczną, Społeczność Energetyczna podlega sprawiedliwym, proporcjonalnym i przejrzystym procedurom, analogicznie do przedsiębiorstw obecnych na rynku.