Umowy PPA jako narzędzie zakupu energii elektrycznej dla miasta
Power Purchase Agreement to model sprzedaży, który staje się jednym z wiodących trendów energetycznych. Jak wynika z informacji uzyskanych przez Bloomberg BNEF, rynek umów PPA urósł w 2020 roku o 18% i to pomimo tego, że prawodawstwo w wielu krajach (również i w Polsce) nie sprzyja tego rodzaju transakcjom. Wśród korzyści płynących z umów PPA wymienić należy: elastyczność, większą wiarygodność w oczach banków, długoterminową stabilność cen za zakup energii, opcja inwestowania w nowe wytwórstwo zielonej energii, możliwość ograniczenia ryzyka związanego z pozyskiwaniem energii z odnawialnych źródeł, posiadanie stabilnego łańcucha inwestycyjnego na dłuższy czas.
Umowa PPA to umowa dotycząca dostawy energii elektrycznej. Określa wszelkiego rodzaju warunki związane z energią elektryczną – od jej ilości wymaganej do dostarczenia, przez ceny i metody księgowania, aż po kary umowne. Nie ma jednego konkretnego wzoru umowy PPA. Dostosowuje się ją do swoich potrzeb w zależności od charakteru podmiotów. Najczęściej z tej formy umów korzystają samorządy chcące zainwestować w budowę albo eksploatację OZE większe fundusze. W takim przypadku umowy PPA finansują koszty inwestycyjne i operacyjne elektrowni. Podmiotami w umowach PPA są zazwyczaj producent energii elektrycznej oraz klient, czyli konsument energii elektrycznej. Podpisać PPA może tak samo właściciel już wybudowanej instalacji OZE, jak i podmiot znajdujący się na etapie planowania wybudowania takiej instalacji.
Czas trwania umów PPA nie jest krótki. Minimalnie zawierane są na okres pięciu lat. W Europie przyjęło się jednak podpisywanie ich na średnio piętnaście lat. W Stanach Zjednoczonych czas ten jest nawet dłuższy i wynosi około dwudziestu lat. W umowach PPA znajdują się szczegółowe informacje dotyczące warunków sprzedaży i zakupu energii, cen energii elektrycznej, szczegółowy harmonogram dostaw prądu, warunki płatności oraz ewentualnego wypowiedzenia umowy, a także wszelkiego typu kar.
W Polsce, z racji braku regulacji, umowy PPA funkcjonują na gruncie zasady swobody zawierania umów, której źródłem jest Kodeks Cywilny, ale także w oparciu o prawo energetyczne. Artykuł 5 ustawy Prawo energetyczne wskazuje jednak, co powinna zawierać umowa sprzedaży energii: miejsce dostarczania energii; ilość energii, która ma być dostarczona do odbiorcy, w podziale na okresy umowne; moc umowną i warunki jej zmiany; cenę lub obowiązującą grupę taryfową (do której należy sprzedawca) oraz warunki jej zmiany; sposób prowadzenia rozliczeń; bonifikaty przysługujące odbiorcy z tytułu niedotrzymania standardów jakościowych obsługi odbiorców; odpowiedzialność za naruszenie postanowień umowy; okres obowiązywania umowy i warunki jej rozwiązania; pouczenie o skutkach wyboru sprzedawcy rezerwowego energii.
Powszechnie przyjmuje się, że wyżej wymienione warunki, poza: rodzajem towaru objętego umową, jego ilość oraz ceną (lub sposób jej ustalenia) nie stanowią postanowień istotnych umowy sprzedaży energii elektrycznej. Tym samym, niezamieszczenie takich nieistotnych warunków nie skutkowałoby nieważnością lub bezskutecznością umowy. Przyjmują więc formę dwustronnej umowy cywilnoprawnej, dotyczącej bezpośredniego zakupu energii przez odbiorcę od wytwórcy. Niemniej pomimo tego, co do zasady umowa PPA jest negocjowana przez obie strony i powinna zawierać szczegółowe informacje dotyczące sprzedaży-kupna energii: wolumen dostarczanej energii, wysokość cen, zasady rozliczeń, ewentualne konsekwencje nieprzestrzegania umowy czy czas trwania współpracy. Co więcej, umowa taka może regulować również kwestię ewentualnej budowy lub przebudowy instalacji OZE – PPA może bowiem zawrzeć nawet podmiot, który dopiero planuję podobną inwestycję.
Wśród barier należy również wskazać: obowiązek uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi URE świadectw pochodzenia lub zapłacenia opłaty zastępczej również przez instalacje generujące energię z OZE, obowiązek uzyskania i umorzenia białych certyfikatów – wytwórcy energii muszą również uzyskać i przedstawić do umorzenia tzw. biały certyfikat (świadectwo efektywności energetycznej) co dodatkowo zwiększa koszty dla wytwórcy, ograniczenia w budowie linii bezpośrednich – ustalenia prawne dotyczące prywatnych sieci energetycznych obowiązuje systemy wyspowe, co oznacza, że w przypadku umów PPA konieczne byłoby uzyskanie koncesji dystrybucyjnej i spełnianie obowiązków dystrybutora.