Obecnie w Polsce znajduje się ok. 1 300 turbin wiatrowych w których jest zainstalowane łącznie 6 613,99 MW mocy, produkująca w skali roku 14 TWh energii elektrycznej, co stanowiło w 2019 r. ok. 8% całej produkcji energii elektrycznej.

Początkowy dynamiczny rozwój energetyki wiatrowej w Polsce został znacznie ograniczony za sprawą wprowadzenia zasady 10H w Ustawie z dn. 20 maja 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych. Zasada 10H reguluje zakaz budowy elektrowni wiatrowych w odległości mniejszej niż dziesięciokrotność całkowitej wysokości elektrowni wiatrowych liczonej od budynków mieszkalnych, budynków o funkcji mieszkalnej oraz wybranych form ochrony przyrody (parków narodowych, rezerwatów, parków krajobrazowych, obszarów Natura 2000) i leśnych kompleksów promocyjnych. Według analizy Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej (PSEW) aktualny stan prawny skutkuje ograniczeniem powierzchni inwestycyjnej do zaledwie mniej niż 1% terytorium państwa polskiego.

Energia wytworzona z wiatru charakteryzuje się także znacznie niższą ceną w stosunku do energii elektrycznej produkowanej w sposób konwencjonalny. Średnia cena ważona energii z lądowych elektrowni wiatrowych z aukcji to 204,43 zł/MWh. Tymczasem, cena energii BASE (zł/MWh) na towarowej giełdzie energii w sierpniu 2020 r. wyniosła 233,95 zł (średnia roczna za 2019 r. to 245 zł/MWh a minimalna cena po jakiej energia z elektrowni wiatrowej na lądzie została sprzedana w ramach ww. aukcji wynosiła 163 zł/MWh). Prognozy dotyczące obniżenia ceny energii elektrycznej za sprawą rozwoju energetyki wiatrowej są zbieżne z raportem zamówionym przez Polskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej w 2018 r. Wynika z niego, że każdy dodatkowy 1 GW generacji energii elektrycznej za sprawą turbin wiatrowych wpływa na Krajowy System Energetyczny poprzez obniżkę ceny hurtowej energii elektrycznej o ok. 21 zł/1 MWh.

W związku z powyższym w debacie publicznej wrócił projekt liberalizacji zasady 10H. Najbardziej prawdopodobny do wdrożenia w polski ład prawny jest projekt nowelizacji nr UD 207 zaproponowany przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska. Nowelizacja zakłada utrzymanie tzw. „zasady 10H” jako normy ogólnej, jednak przy możliwości dopuszczenia budowy infrastruktury elektrowni wiatrowych, w odległości nie mniejszej niż 700 m w stosunku do zabudowań, a także wybranych form ochrony przyrody, gdy zostanie to specjalnie dopuszczone w Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego. Według obliczeń Ministerstwa Klimatu i Środowiska przedstawiona wyżej liberalizacja doprowadzi do budowy infrastruktury produkującej o mocy nawet 12,5 GW do 2030 r.

Kluczową rolę w proponowanych przepisach będą pełnić jednostki samorządu terytorialnego. większe władztwo w zakresie wyznaczania lokalizacji elektrowni wiatrowych zostanie przekazane poszczególnym gminom, w ramach procedur planistycznych obejmujących kształtowanie Miejscowych Planów Zagospodarowania Przestrzennego. W ramach przedmiotowego wyjątku Gmina będzie mogła określić inną odległość elektrowni wiatrowej od budynku lub wybranych form ochrony przyrody, jednak nie mniejszą niż 700 m. Według proponowanej nowelizacji w trakcie procedury planistycznej niezbędne będzie przeprowadzenie prognoz oddziaływania na środowisko, w trakcie którego zostaną zmierzone m.in. wpływy emisji hałasu na otoczenie i zdrowie mieszkańców oraz wpływ elektromagnetyczny, fizyczny, a także przeprowadzenie procedury w sprawie uzgodnienia decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach z Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska (dalej: RDOŚ) – dotychczas RDOŚ pełnił jedynie funkcje organu opiniującego, a ostateczna decyzja i tak należała do Wójta/Burmistrza/Prezydenta.

Nowym rozwiązaniem jest rozszerzenie praw mieszkańców Gminy w zakresie konsultacji społecznych. W sytuacji chęci przygotowania Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego pod realizacje inwestycji w turbiny wiatrowe, Urząd Gminy jest zobowiązany, aby przygotować dodatkowe dyskusje publiczne z udziałem zainteresowanych mieszkańców, Wójta/Burmistrza/Prezydenta, jego zastępy lub Sekretarza Gminy, Przewodniczącego lub Wiceprzewodniczącego Rady Gminy, przedstawiciela gminnej komisji urbanistyczno-budowlanej, przedstawiciela właściwego regionalnego dyrektora ochrony środowiska, a jeżeli występuje w postępowaniu, to także przedstawiciela inwestora w elektrownie wiatrową. W trakcie wyżej opisanych konsultacji społecznych Gmina powinna przedstawić przewidywane granice terenów pod budowę elektrowni wiatrowych, planowany zakres inwestycji, wysokość elektrowni wiatrowych, opis kolejnych etapów procedury planistycznej oraz uprawnianiach, które przysługują mieszkańcom w związku z niniejszą inwestycją.

Dodatkowym elementem procedury planistycznej jest udział przedstawicieli sąsiedniej gminy, na którą teoretycznie także może oddziaływać turbina wiatrowa w odległości liczonej według zasady 10H. Aby móc zrealizować powyższe, dodatkowe instytucje partycypacji społecznej, nowelizacja nr UD 207 przewiduje wydłużenie terminów i doprecyzowanie zasad dotyczących wyłożenia do publicznego wglądu i przyjmowania uwag do projektu Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego i prognozy oddziaływania na środowisko. Prezes Urzędu Dozoru Technicznego będzie okresowo certyfikował oraz weryfikował kompetencje i zasoby przedsiębiorstw prowadzących powyższe inwestycje oraz realizujących usługi serwisowania technicznego. Na podstawie certyfikacji powstanie ogólnodostępny rejestr. Czas trwania procesu inwestycyjnego w farmy wiatrowe przeprowadzonego według powyższej nowelizacji szacuje się na od 5 do 7 lat.