Wśród prawie 4,6 mln osób, które mieszkają w województwie śląskim, młodzież w wieku 18- 29 lat stanowi 15,6%.  Pomimo iż udział młodych osób w regionie jest stosunkowo mały w porównaniu do reszty Polski to sama wielkość tej grupy plasuje ją na drugim miejscu w kraju z populacją prawie 720 tysięcy osób. Nasza grupa zainteresowania jest więc o kilkadziesiąt tysięcy osób większą niż chociażby populacja całej Łodzi, a liczbę tą możemy spokojnie zwiększyć wliczając również do rachunku osoby niepełnoletnie w wieku nastoletnim. Warto znaleźć sposób, aby zaktywizować takich ludzi w celu zapewnieniu regionowi rozwoju oraz bezpiecznej przyszłości.

Z uwagi na najwyższy w Polsce wskaźnik urbanizacji wahający się w przedziale około 77 procent większość życia Ślązaków koncentruje się w miastach. Co więcej podobnie jest również z tożsamością i kulturą śląska, która bardzo mocna odwołuje się do górniczych tradycji tego regionu. Dodatkowo fakt istnienia języka śląskiego również zwiększa unikatowość regionu. To właśnie tego lokalnego patriotyzmu powinny „chwytać się” wszelkie organizacje starające się aktywizować młodzież.  

W kontekście owej aktywizacji młodzieży warto wyróżnić istniejące w większości śląskich miast Młodzieżowe Rady Miasta. Jest to inicjatywa samorządów, która spełnia bardzo ważną funkcję-  daje młodzieży głos co w przyszłości ma zaowocować utworzeniem się świadomego społeczeństwa obywatelskiego. Pomimo tego, że na pierwszy rzut oka młodzieżowe rady wydają się być fantastyczną inicjatywą to bardzo często ich potencjał nie jest w pełni wykorzystywany. 

Nowe przepisy dla Młodzieżowych Rad Miast: Wzmacnianie kompetencji i skupienie na działalności legislacyjnej

Weźmy pod uwagę założenia działalności Młodzieżowych Rad Miast- idea włączenia młodzieży w procesy podejmowania decyzji, dotyczące młodych osób oraz ich najbliższego otoczenia jest jak najbardziej słuszna, jednak szukając informacji o młodzieżowych radach zarówno ze śląska jak i z innych regionów Polski łatwo można zauważyć pewną tendencję. Bardzo często im dłużej trwa już kadencja rady tym bardziej zmniejsza się jej aktywność. Bierze się to w moim przekonaniu, jako byłego przewodniczącego jednej z takich rad, z tego iż przepisy dotyczące tego organu są zbyt mało precyzyjne i nie regulują w dokładny sposób funkcjonowania i kompetencji młodzieżowych rad. Brakuje również odpowiedniego przeszkolenia dla „dorosłych” radnych dotyczącego tego w jaki sposób mieliby skutecznie pracować z młodzieżą w celu osiągnięcia wymiernych korzyści dla obu stron.

Warto pochylić się dłużej nad statusem prawnym młodzieżowych rad miasta. Zaczęły już one bowiem powstawać zanim uzyskały ustawową podstawę prawną. Ostatecznie prawne umocowania wprowadzono w 2001 roku, nowelizując ustawę o samorządzie gminnym. Art. 5b wyszczególnia działania rady oraz upoważnia Rady Gmin do nadawania im statutu nie podając jednak ścisłych wymagań co do jego treści. Tworzy to pewien problem chociażby w procesie unifikacji rad (przykładowo miasto Lublin ma więcej radnych niż Warszawa). Warto podkreślić również, że młodzieżowa rada może, ale nie musi mieć opiekuna, a koszty jej obsługi pokrywa urząd gminy.

Z inicjatywy pełnomocnika rządu ds. polityki młodzieżowej Piotra Mazurka i Rady Dialogu z Młodym Pokoleniem, w 2021 dokonano zmian legislacyjnych dotyczących młodzieżowych rad, które zdecydowanie należy pochwalić, gdyż nadają one prawidłowy kierunek tym ciałom, zwiększając znacząco ich kompetencję w zakresie inicjatywy uchwałodawczej czy podejmowania własnych inicjatyw. Śledząc działalność młodzieżowych rad takie przekierunkowanie na działalność legislacyjną jest jak najbardziej słuszne. Wszakże organizacja spotkań, konkursów czy turniejów nie powinno być wiodącą działalnością rady, a niestety bardzo często się tak dzieje

Młodzieżowa Rada Miasta Katowice: Potencjał, perspektywy i współpraca dla zrównoważonego rozwoju społeczności

W tym miejscu warto więc pochwalić organizację Młodzieżowej Rady Miasta Katowice. Tworzone są komisje stałe oraz doraźne co sprawia, że obowiązki są dystrybuowane pomiędzy radnych w zrozumiały dla wszystkich sposób. Komisje doraźne odpowiadają za rozmaite projekty takie jak chociażby Śląski Festiwal Młodych, a stałe zajmują się długofalowymi działaniami dotyczącymi klimatu i transportu czy edukacji, działań społecznych i równości. W ten sposób nie jest zakłócony balans inicjatyw w działalności Młodzieżowej Rady. O wszelkiej działalności MRM możemy dowiedzieć się z nienagannie prowadzonego profilu na facebooku. Posty są treściwe, przystępne w odbiorze i dodawane regularnie. Jakość zdjęć oraz dodawane grafiki również nie budzą zastrzeżeń. Dodatkowo prowadzony jest również Instagram oraz Twitter. Promocja rady w social mediach jest z mojego punkty widzenia niezwykle ważna dla jej sprawnego funkcjonowania, a sytuacje, w których radni miast czy sami mieszkańcy komentują posty rady młodzieżowej przekazując wyrazy wsparcia z całą pewnością motywują tylko do dalszego działania. 

Skupiając się na samej merytorycznej działalności młodzieżowych radnych z Katowic wyróżnić należy współprace z takimi NGO jak Nowe Katowice, New Europe Foundation czy Instytut Roździeńskiego. Zadeklarowana została również chęć współpracy z   Młodzieżowym Sejmikiem Województwa Śląskiego. Na sesji z 21 listopada bieżącego roku Rada skierowała zapytanie do Prezydenta Miasta odnośnie obecnego stanu Katowickiego Diamentu Edukacyjnego, a także uchwaliła stanowisko w sprawie tzw. ustawy Lex Czarnek 2.0. Warto więc pochwalić w tym miejscu radnych za reakcje na nie tylko sprawy lokalne, ale również dotyczące młodzieży z całej Polski. Z kolei katowicki wydział rozwoju zaprosił radnych na konsultacje z Zespołem Eksperckim Wydziału Rozwoju Miasta Katowice, co pokazuje na chęć współpracy decydentów z młodzieżą.

Wymienione wyżej inicjatywy to jedynie kilka przykładów z działalności Młodzieżowej Rady miasta Katowice, której pierwsza, inauguracyjna sesja VI kadencji odbyła się 25 października 2022 r, a więc stosunkowo niedawno. Pomimo tego w moim przekonaniu radzie udało zdziałać się już dużo i ma ona bardzo duży potencjał na stanie się jednym najsprawniej funkcjonujących takich organów w Polsce, czego jak najbardziej młodym radnym życzę.

Jeśli chcemy, aby takie projekty wciąż były rozwijane to należy dopilnować, aby wszelkie proobywatelskie inicjatywy dawały uczestnikom  poczucie  spełnienia i oferować perspektywę na dalszą kontynuację rozwoju. W innym wypadku nie zagospodarują one w odpowiedni sposób potencjału jaki drzemie w ich uczestnikach. Młodzież nie tylko potrzebuje wysłuchania, ale chce również poczuć, że ich działania mają realny wpływ na społeczność. Projekty takie jak młodzieżowa rada miasta są oczywiście fantastycznymi inicjatywami, ale bardzo mocno zależą od kierunku jaki nadaje im  „dorosła” rada. Powinniśmy w związku z tym ciągle pracować nad znalezieniem i udoskonalaniem „złotej formuły” funkcjonowania Młodzieżowych Rad Miast poprzez współpracę z władzami i organizacjami pozarządowymi co w przyszłości zaowocuje obopólnymi korzyściami dla każdej ze stron.


Źródła:

Profil młodzieżowej rady miasta Katowice na facebooku: https://www.facebook.com/mrmkatowice/timeline/

Młodzieżowa rada gminy jako przykład uczestnictwa młodzieży w życiu społeczno-politycznym

Ustawa z dnia 28 kwietnia 2022 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym

Fundacja Promocji Inicjatyw Społecznych POLPROM- Rekomendacje dla aktywizacji osób młodych w województwie śląskim